Christoph Willibald Gluck

Christoph Willibald Gluck
	; Irudi gehiago
court chapel master (en)	;
court chapel master (en)
Bizitza
Jaiotza	Erasbach, 1714ko uztailaren 2a
Herrialdea	Bohemiako Erresuma ; Austriako artxidukerria
Bizilekua	Paris; Viena
Lehen hizkuntza	txekiera; alemana; frantsesa
Heriotza	Viena, 1787ko azaroaren 15a (73 urte)
Hobiratze lekua	Vienna Central Cemetery (en)
Heriotza modua	berezko heriotza: istripu zerebrobaskularra
Familia
Ezkontidea(k)	Maria Anna Bergin (en)
Hezkuntza
Heziketa	Pragako Unibertsitate Karolina
Hizkuntzak	txekiera; alemana; frantsesa; italiera
Irakaslea(k)	Giovanni Battista Sammartini
Ikaslea(k)	ikusi Franz Ignaz von Beecke (en) ; Jan Antonín Koželuh (en) ;
Jarduerak
Jarduerak	musikagilea eta orkestra zuzendaria
Lantokia(k)	Praga; Milan; Viena eta Paris
Lan nabarmenak	ikusi Orfeo eta Euridize; Iphigénie en Tauride (en) ; Altzeste; Iphigénie en Aulide (en) ; Armide (en) ;
Jasotako sariak	ikusi Order of the Golden Spur ;
Mugimendua	klasizismoa
Genero artistikoa	opera; musika klasikoa; Balleta
Musika instrumentua	organoa

Christoph Willibald Gluck (Erasbach, Berching hiritik hurbil, Alemania, 1714ko uztailaren 2a - Viena, Austria, 1787ko azaroaren 15a) alemaniar musikaria izan zen.

Biografia aldatu

Pragan egin zituen musikako ikasketak; Vienan osatu zituen, eta ondoren, Milanen Sammartinirekin ikasi zuen (1736). Italiako operaren moldeak oinarri hartuta, 1741etik 1752ra, bere lehen obra dramatikoak Europako hiri askotan antzeztu zituen. Vienara itzulita (1752), gorteko kapera-maisu izendatua izan zen (1754). Durazzo kondeak eskaturik, garai hartako opera komiko frantsesak egokitu zituen, baina opera italiarrak idazteari utzi gabe (Il re pastore, Telemacco, Antigono).

Orfeo ed Euridice operarekin (1762), operaren estiloa guztiz eraberritu zuen, Raniero de Calsabigi libreto-egilearekin batera. Sotiltasuna eta naturaltasuna lortu nahirik prestatu zituen ondorengo operak ere: Alceste (1767), Paride ed Elena (1770) eta Iphigénie en Aulide (1773). Azken horrek eta Orfeo operak opera italiarraren moldeen aldekoen erantzuna ekarri zuten. Urteetan luzatu zen eztabaida hura; Gluckek, berriz ere, arrakasta izan zuen (Armide, 1777; Iphigénie en Tauride, 1778), baina oso porrot handia Echo et Narcisse operarekin (1779). Mindurik eta Parisez nazkaturik, Vienara itzuli zen (1779).

Bere 107 operaz, opera komikoz, ballet-pantomimez gainera, Gluckek 10 sinfonia, 7 sonata, flautako kontzertu bat eta 7 lieder idatzi zituen. Elizako musika ere egin zuen (De profundis, Cantata). Baina antzerki lirikoa eraberritu izanak eman zion ospe handiena. Ekintza trinkotzea eta bihotzeko hizkera lantzea ziren Gluken asmoak, musika hunkigarria sortzeko. Koruak antzinako tragedia grekoetan bezala parte hartzen du operan.

Erreferentziak aldatu

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/26 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

Kanpo estekak aldatu

Datuak: Q130759
Multimedia: Christoph Willibald Gluck / Q130759