Brunswick

Brunswick; Braunschweig
	hiri handia
	Irudi gehiago
Administrazioa
Estatu burujabe	Alemania
Alemaniako estatua	Saxonia Beherea
Alkatea	Thorsten Kornblum (en)
Izen ofiziala	Braunschweig
Jatorrizko izena	Braunschweig
Posta kodea	38100, 38126, 38114 eta 38100–38126
Udalerri kodea	03101000
Geografia
Koordenatuak	52°16′09″N 10°31′16″E / 52.2692°N 10.5211°E
Azalera	192.7 km²
Altuera	75 m
Mugakideak	Helmstedt District (en) , Wolfenbüttel (en) , Salzgitter, Peine (en) , Gifhorn (en) , Schwülper, Vechelde, Wendeburg, Vordorf, Meine eta Papenteich (en)
Demografia
Biztanleria	251.804 (2022ko abenduaren 31); 2.981 (2021)
Dentsitatea	1.306,72 bizt/km²
Informazio gehigarria
Sorrera	861
Telefono aurrizkia	05300, 05307, 05309, 0531, 05341
Ordu eremua	UTC+01:00, UTC+02:00 eta Udako ordutegi
Hiri senidetuak	Bandung, Bath, Kiryat Tiv'on (en) , Magdeburg, Nimes, Susa, Zhuhai, Omaha eta Kazan
Matrikula	BS
	braunschweig.de

Brunswick^[1] (alemanez Braunschweig) Alemaniako Saxonia Beherea estatu federaleko bigarren hiririk handiena da, ia 250.000 biztanlerekin. Brunswick 1918 urtera arte Brunswick-Lüneburg leinuaren egoitza ofiziala izan zen.

Historia aldatu

Ez da ezagutzen hiriaren sorrera data, baina tradizioak dioenez 861ean sortu zen bi herri elkartuz. Herrietako bat Bruno II.a kondeak sortu omen zuen eta hortik datorkio gaur egungo izenaren lehen zatia, bigarrenak alemania behereko wik hitzak osatzen du eta "merkatarien atseden leku eta merkantzien biltegi" esan nahi baitu. Oker ibaiaren ertzeko lautadan kokaturik dago, leku ezinhobea bihurtuz merkatariek atseden hartzeko.

Brunswick, 1890-1905 inguruan

Henrike Lehoiak XII mendean bere lurren hiriburu bihurtu eta San Blasius katedrala eraiki zuen. Hiria asko indartu zen eta XIII mendean Hansa Ligan sartu zen.

Brunswick-Lüneburg leinuaren egoitza izanik Germaniako Erromatar Inperio Santuaren barnean egon zen 1806an Napoleondar Gerrak iritsi ziren arte. 1871ean Alemaniar Inperioan sartu zen eta Lehen Mundu Gerraren ondoren Brunswick Estatu Askea osatu zuen Weimar Errepublikaren barnean.

Bigarren Mundu Gerran oso kaltetua izan zen, batez ere alde zaharra (Altstadt). Gerra bukatzean aliatuek estatu askea desegin eta Saxonia Beherea Estatuan sartu zuten. Berreraikuntza modernoa egiten saiatu ziren, autoz mugitzeko erraza izan zedin. Bonbaketetatik libratu zen alde zaharraren zati txikia da gaur egun hiria erakargarri egiten duena.

Ondasun nabarmenak aldatu

Gazteluaren plaza (Burgplatz): Plazaren inguruan kokatzen dira eraikin historikoak, hala nola, San Blas katedrala (Dom St. Blasii), Hendrike Lehoiaren gaztelu zaharra (Burg Dankwarderode), XIX mendean berreraikitakoa, Udaletxe neogotikoa eta hainbat etxe berezi, adibidez Gildehausartisau etxea.
Merkatu zaharra (Altstadtmarkt): Bertan daude XV mendeko udaletxe zahar gotikoa eta XII mende bukaerako San Martin eliza (Martinikirche).

Kirolak aldatu

Hiriko futbol taldea Eintracht Braunschweig da, 1967an Bundesligako txapelduna izan zena, gaur egun bigarren mailan ari bada ere.

Amerikar futbol talde bat ere badu, Braunschweig Lions (2011eatik aurrera New Yorker Lions) zazpi aldiz Alemaniako txapelduna eta birritan Eurobowl txapelduna izan dena.