Berdsk
Berdsk (errusieraz Бердск[1]) Errusiako Novosibirsk oblasteko herria da. Novosibirskeko aldiria, Berd ibaian dago. 2010eko Errusiako erroldan, 97.296 biztanle zituen[2].
| Berdsk | |||
|---|---|---|---|
| Errusiaren banaketa administratiboa | |||
 | |||
| |||
| Administrazioa | |||
| Estatu burujabe |  Errusia | ||
| Errusiako oblastak |  Novosibirsk oblasta | ||
| Izen ofiziala | Бердск Бердское Колывань Бердский острог | ||
| Posta kodea | 633000–633099 | ||
| Geografia | |||
| Koordenatuak | 54°45′N 83°06′E / 54.75°N 83.1°E | ||
 | |||
| Azalera | 70 km² | ||
| Altuera | 130 m | ||
| Demografia | |||
| Biztanleria | 103.578 (2018ko urtarrilaren 1a) 288 (2017) | ||
| Dentsitatea | 1.479,69 bizt/km² | ||
| Informazio gehigarria | |||
| Sorrera | 1716 | ||
| Telefono aurrizkia | 38341 | ||
| Ordu eremua | Omskeko ordua eta Krasnoiarskeko ordua | ||
| berdsk.nso.ru | |||
.png)
Geografia aldatu
Berdsk Berd ibaian dago. Lur zabala herriaren hegoaldean dago, eta 20 km2 ditu, eta mendebaldean dago, Berdsk eta Ob itsasoaren artean (Novosibirskeko urtegia).
Historia aldatu
Errusiarren migrazioa gaur egungo Novosibirsk Oblastera XVII. mendearen amaieran hasi zen, eta XVIII. mendera arte iraun zuen. Siberiako kolonoen artean, Pedro I. Handiaren zapalkuntzatik ihesi zihoazen nekazariak, sinestun zaharrak eta Siberiako basoetan larru bila zebiltzan ehiztariak ere barne hartu zituen.
1715erako, Berd ibaiaren arroak biztanleria handia zuen. Hegoaldetik, nomaden erasoaldi arriskuak Tomskeko eskualdeko agintariei defentsa gotorleku bat eraikitzeko eskatzera bultzatu zuen jendea. Gotorlekua, Berd eta Ob ibaiek bat egiten dutenean, bi aldeetan malda malkartsuek eta hirugarren aldean baso trinkoek babesten zuten. Ob ibaiaren harana ikusten zen ertzetik. 1730ean, Siberiako Ibilbidea gerturatu zen merkataritzaren garapena bultzatuz. XIX. mendearen hasieran, urre-kopuru txiki bat garbitu zen goiko Berd eta Salair mendilerrotik.
Administrazio- eta udal-egoera aldatu
Zatiketa administratibo gisa, Berdsk hiri gisa sartzen da. Udal zatiketa gisa, berriz, Berdsk hiria Berdsk Hiri Okrug gisa sartzen da[3].
Egitura eta biztanleria aldatu
Herria zazpi mikrobarrutitan banatuta dago. Biztanleriaren erdia, gutxi gorabehera, solairu bakarreko etxe pribatu txikietan bizi da, ur hotza, elektrizitatea eta kable bidezko irratia dutenak; beste erdia, duela gutxi eraikitako udal etxebizitzetan bizi da, eta horietako batzuk kable bidezko telebista sareak eta LAN informatikoak dituzte.
Biztanleria:
- 1914: 6.000
- 1925: 4.544
- 1930: 5.751
- 1939: 11.000
- 1959: 29.000
- 1967: 45.000
- 1970: 53.200
- 1973: 58.000
- 1976: 63.000
- 1979: 67.300
- 1982: 68.000
- 1986: 76.000
- 1989: 79.200
- 1992: 81.200
- 1996: 85.600
- 1998: 85.800
- 2000: 86.600
- 2001: 87.300
- 2003: 88.400
- 2005: 90.700
- 2022:103.544
Garraioa aldatu
R256 errepidea Berdsketik igarotzen da, Novosibirsk Altai Krai, Altai Errepublika eta Mongoliarekin lotzen dituena. Berdskek autobus-ibilbide udal eta pribatuen sarea du, Novosibirsk eta Iskitim hiri arteko ibilbideak barne. Herriko tren geltokiak tokiko elektrichka eta distantzia luzeko tren ugari ditu Altai Krai eta Kazakhstanera. Ibaietako bidaiarien edo karga pribatuen trafikoa ez da hutsala, Berdskek hareazko gabarrak zamatzeko kaia duen arren.
Ekonomia aldatu
1959an sortu zen Berdsk Vega Production Association-ek etxeko irrati zibil eta militarrak, magnetofonoak eta CD erreproduzitzaileak fabrikatzen ditu. Hura eta Berdskeko Lantegi Elektromekanikoa Amerikako Zientzialarien Federazioko Errusiako Defentsako Enpresa Direktorioan daude zerrendatuta[4].
Hezkuntza eta kultura aldatu
Berdskek hamabost bat batxilergo eskola ditu (azkena 1990eko hamarkadan berreraiki zena), lau merkataritza-eskola, bigarren hezkuntzako eskola bat, lizeo bat, zuzendaritza-institutu bat, bigarren mailako mediku eskola bat eta hainbat liburutegi. Herriak bi kultura jauregi ditu. Hiru estadio, bost kirol eskola, musika eskola, historia eta kultura museo bat, parke bat eta uretako ontzi klub bat daude.
Ikasleak zazpi urterekin matrikulatzen dira eskola publikoan, eta hamaika urte geroago amaitzen dute. Klaseek 40 minutu inguruko iraupena dute. Eskola eguna 8:00etan hasten da, eta 12:00etatik 14:00etara amaitzen, ikaslearen adinaren arabera. Ikasle askok, eskola publikoko eguna amaitu ondoren, hezkuntza areagotzen dute eskola pribatu eta espezializatuetara joanez. Ikastetxe horiek hizkuntza, arte edo teknologiari buruzko prestakuntza osagarria eskain dezakete.
Ekologia aldatu
Berd Spit, hiriko parkea, 2006tik babestutako gunea da[5].
Erreferentziak aldatu
- ↑ Euskaltzaindia, alfabeto zirilikoz idatzitako izenak euskarara aldatzeko transkripzio-sistema. 156. araua
- ↑ Russian Federal State Statistics Service (2011). Всероссийская перепись населения 2010 года. Том 1 [2010 All-Russian Population Census, vol. 1]. Всероссийская перепись населения 2010 года [2010 All-Russia Population Census] (in Russian). Federal State Statistics Service
- ↑ Law #200-OZ
- ↑ Russian Defense Business Directory. Federation of American Scientists.
- ↑ Городской парк Бердская коса города Бердска.
Iturriak aldatu
- Новосибирский областной Совет депутатов. Закон №200-ОЗ от 2 июня 2004 г. «О статусе и границах муниципальных образований Новосибирской области», в ред. Закона №548-ОЗ от 29 апреля 2015 г. «Об упразднении посёлка Ивановка муниципального образования Чувашинского сельсовета Северного района Новосибирской области и о внесении изменения в статью 4 Закона Новосибирской области "О статусе и границах муниципальных образований Новосибирской области"». Вступил в силу через 10 дней со дня официального опубликования. Опубликован: "Советская Сибирь", №108, 9 июня 2004 г. (Novosibirsk Oblasteko Diputatuen Kontseilua. Legea #200-OZ of June 2, 2004 Novosibirsk oblasteko udal formazioen egoerari eta mugei buruz, Legeak aldatutakoaren arabera #548-OZ of April 29, 2015 Novosibirsk Oblasteko Severny Barrutiko Txuvashinsky Selsoviet-eko Udal Eraketan Ivanovka-ko likidazioa ezabatzeari buruz eta Novosibirsk Oblasteko Udal Formazioen Estatusari eta Mugei buruzko Legearen 4. artikulua aldatzeari buruz. Argitalpen ofiziala egiten den egunetik hasita 10 egunetik aurrera izango du indarra).
Kanpo estekak aldatu
- Moy Gorod Entziklopedia (Errusieraz)
- Berrikuspen historikoa Berdsken (Errusieraz)
- Berd Ostrog Novosibirsk Oblast atarian (Errusieraz)
- Berdsk-en webgune ofiziala (Errusieraz)
- Berdsk negozioen direktorioa (Errusieraz)
- Berdsk "Dubl-GIS Novosibirsk" mapa elektronikoan
- Berdskeko argazkiak
