Ben Nevis
- Artikulu hau Eskoziako mendiari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «Nevis (argipena)».
Ben Nevis (Eskoziako gaeleraz: Beinn Nibheis), Eskoziako mendirik garaiena da (1.344 m) eta baita Britainia Handi guztikoa. Eskoziaren mendebaldean dago, Fort William herriaren albo-alboan. Oso ezaguna da arroka eta izotz kirol eskaladako bideengatik (Ben Nevisen iparraldeko horma). Bere gailurra, ertz bat kendurik, nahiko laua da, honek mendiaren jeitsiera nahiko arriskutsua egiten du laino itxia ematen den kasuetan.
Ben Nevis | |
---|---|
Datu orokorrak | |
Garaiera | 1.344,527 m |
Prominentzia | 1.344,527 m |
Mota | mendi eta turismo-atrakzioa |
Geografia | |
Koordenatuak | 56°47′49″N 5°00′13″W / 56.796891°N 5.003675°W |
Mendikatea | Grampianak |
Kokapena | Eskoziako Lur Garaiak |
Estatu burujabe | Erresuma Batua |
Herrialdea | Eskozia |
Eskoziako kontseilu gunea | Highland |
Mendizaletasuna | |
Lehen igoera | 1771ko abuztuaren 17a |
Ohiko bidea | Fort William |
Geologia | |
Material nagusia | Arroka igneo |
Garaia | Devoniar |
Etimologia aldatu
Ben Nevis eskoziar gaelerazko Beinn Nibheis izenaren ingeleratzea da. Beinn hitz gaelikoak "mendi" esan nahi du, nibheis hitzak berriz esanahi ezberdinak ditu, nahiz eta "maltzur" edo "gaizto" bezala itzuli. Beinn Nibheis izenaren beste itzulpen alternatiboa beinn-neamh-bhathais-etik dator, neamh-en itzulpena "zerua, odeiak" da eta bathais "buruko zatirik garaiena". Itzulpen literal gisa "bere burua odeietan duen mendia" izan liteke, halere "zeruko mendia" ere erabiltzen da.
Geologia aldatu
Devoniar aroko sumendiaren hondarra da, duela 400 milioi urte inguru sortu zena. Ordukoak dira arrokarik zaharrenak. Gailurretik gertu granito gorrixka ageri du baina basalto ilunezko ibaiak ere ikusten dira. Ondoren glaziazioek moldatu zuten bere profila.
Klima aldatu
Datu klimatikoak (Ben Nevis) | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Hila | Urt | Ots | Mar | Api | Mai | Eka | Uzt | Abu | Ira | Urr | Aza | Abe | Urtekoa |
Batez besteko tenperatura maximoa (°C) | -2.5 | -2.8 | -2.6 | -0.5 | 2.6 | 6.5 | 7.1 | 6.4 | 5.3 | 1.4 | 0.1 | -2.0 | 1.6 |
Batez besteko tenperatura minimoa (°C) | -6.3 | -6.4 | -6.3 | -4.3 | -1.6 | 2.2 | 3.1 | 2.8 | 1.4 | -2.1 | -3.5 | -5.5 | -2.2 |
Pilatutako prezipitazioa (mm) | 465 | 344 | 386 | 215 | 201 | 191 | 274 | 339 | 400 | 392 | 390 | 484 | 4081 |
Iturria: [1] |
Historia aldatu
James Robertson botanikari edinburghotarra izan zen Ben Nevis igo zuen lehen mendizalea, 1771ko abuztuaren 17an. 1774an John Williamsek igo zuen eta mendiaren lehen azterketa geologikoa egin zuen. 1847an izendatu zuten Briatinia Handiko mendi garaiena.
1883an obserbatorioa ezarri zuten gailurrean eta horretarako bidea eraiki zuten, poniekin materialak eraman ahal izateko. Honen ondoren oso popularra bihurtu zen Ben Neviserako igoera. Gailuirreraino trenbidea eraikitzea ere pentsatu zen baina ez zen egitasmoa aurrera eraman.
Igoera bideak aldatu
Igotzeko biderik ohikoena ponien bidea da, obserbatorioa eraikitzeko erabili zena. Fort Williametik bi kilometrotara dagoen Achintee herrixkan abiatzen da, itsasoaren mailatik 20 metrotako altuerara. Mendiaren mendebaldeko maldatik igotzen da zig-zag eginez. Igotzeak arrisku handirik ez du baina jeitsierak bai mendizale ohituak ez diren pertsonentzat.
Gailurra harri soltez estalita dago eta puntu garaiena harri multzo batek adierazten du.
Iruditegia aldatu
-
Ben Nevis, Fort Williamen atzean
-
Tontorra.
-
Hegoaldeko aurpegia.
-
Iparraldeko aurpegia.
-
Ponien bidea.
Erreferentziak aldatu
- ↑ .