Asgard
Asgard (antzinako eskandinavieraz Ásgarðr, euskaraz "Æsirdarren esparrua" esan nahi du) eskandinaviar mitologian Æsir edo eskandinaviar jainkoen hiriburua da. Eskandinaviar saga eta testu mitologiko askotan agertzen da. Bederatzi Munduetako bat ere bada.
Valhalla gotorlekua hiri honetan kokatzen da. Odin jainkoa eta bere emaztea den Frigg jainkosa, bertako agintariak dira.
Etimologia aldatu
Ásgarðr hitza antzinako eskandinavieratik sortutako konposatu bat da: āss ("jainkoa") eta garðr ("itxitura"). Anglizazio posibleen artean hurrengoak daude: Ásgarthr, Ásgard, Ásegard, Ásgardr, Asgardr, Ásgarth, Asgarth, Esageard eta Ásgardhr.
Iturriak aldatu
Asgardi buruzko lehen iturriak Snorri Sturluson idazle islandiarrak XIII. mendean idatzitako Edda prosaikotik eta XIII. mendean bildutako Edda poetikotik datoz, poema eskaldiko askoz zaharragoak oinarri hartuta.
Edda prosaikoa aldatu
Edda prosaikoak Asgarden bi ikuspegi aurkezten ditu.
Hitzaurrea aldatu
Hitzaurrean Snorrik bere arbasoen mitoen eta ipuinen interpretazio ebemerista eta kristautasunaren eragina ematen du. Sturlusonek uste du As-gard Æsirren (Ás singularra) etxea dela Asian, hiru "As-" en arteko lotura etimologiko herrikoia eginez; horrek esan nahi du Æsirrak benetan "Asiako gizonak" zirela, eta ez jainkoak, Asiatik iparraldera migratu zutenak eta batzuk eskualdeko jendearekin ezkontzen hasi zirenak. Snorriren XII. mendeko interpretazioek indoeuropa migrazioaren XX. mendeko ideiak aurresaten dituzte ekialdetik.
Gylfaginning aldatu
Gylfaginning-en ("Gylfiren engainua"), Snorrik bere bertsio mitologikoa aurkezten du, zalantzarik gabe bere iturrietatik ateratakoa. Une horretan, islandiarrak kristautasunera bihurtzen ari ziren, eta, beraz, berak ezin izan zituen mitoak gaur egungo sinesmen baten zati gisa aurkeztu. Aldiz, amarru desakreditatzaile bat erabiltzen du: Gylfi, Æsirrak baino lehenagoko Suediako erregea, Asgardera doa eta bigarren atalean areto handi batekin (Valhalla) egiten du topo.
Edda poetikoa aldatu
Völuspá, Eddaren lehen poemak, Snorrik deskribatutako Asgard-aren zenbait ezaugarri eta leku aipatzen ditu, adibidez, Yggdrasil eta Iðavöllr.
Antzezpenak herri-kulturan aldatu
Thor Marvel Unibertsoan agertu zen lehen aldiz Journey into Mystery komiki sailaren barruan 83. zenbakian 1962ko abuztuan. Askapen honen ondoren, komikietako pertsonaia nagusietako bat bihurtu zen Loki eta Odinekin batera. Marvel Zinemako Unibertsoan, Thor eta Loki elkarrekin agertzen dira 2011ko Thor filmean. Ondoren, Thor ohiko pertsonaia bihurtzen da Marvelgo Zinemako Unibertsoan, eta hainbat filmetan agertzen da berriro, Avengers seriean, besteak beste. Asgard Thor: Ragnarok filmaren elementu nagusia bihurtzen da, non Antzinako Eskandinaviako mitoei jarraituz suntsitzen den. Eskandinaviar mitologiako elementu hauek eta beste batzuk ere agertzen dira bideojokoetan, telesailetan eta Marvel unibertsoan eta Marvelen oinarritutako liburuetan, nahiz eta irudikapen hauek ez dituzten iturri historikoak gertutik jarraitzen.
Asgard eremu esploragarria da God of War: Ragnarök bideojokoan, 2018ko Norvegiako God of War jarraipena.
Assassin 's Creed Valhalla bideojokoan, Asgard "ikusmen bilaketa" baten parte gisa agertzen da.
