Antsoain (zendea)
Antsoain[3][a] Euskal Herriko zendea bat da, Nafarroa Garaia lurraldean kokatuta. Iruñeko merindadean eta Iruñerria eskualdeko Metropolialdea azpieskualdean dago, Iruñea hiriburutik 5,0 kilometrora. Altuera 409 eta 885 metro artekoa da, eta 30,67 km²-ko azalera hartzen du. biztanle zituen.
Antsoain | |||
---|---|---|---|
Nafarroa Garaia, Euskal Herria | |||
| |||
Kokapena | |||
Herrialdea | Euskal Herria | ||
Lurraldea | Nafarroa Garaia | ||
Merindadea | Iruñea | ||
Eskualdea | Metropolialdea (Iruñerria) | ||
Administrazioa | |||
Entitatea | zendea | ||
Estatua | Espainia | ||
Erkidegoa | Nafarroa | ||
Barrutia | Iruñea | ||
Izen ofiziala | Cendea de Ansoáin / Antsoain zendea | ||
Posta kodea | 31013 31195 | ||
Zendeatarra | antsoaindar | ||
Geografia | |||
Koordenatuak | 42°51′43″N 1°41′15″W / 42.86194111°N 1.68740358°W | ||
Azalera | 30,67 km² | ||
Garaiera | 409-885 metro | ||
Distantzia | 5,0 km (Iruñetik) | ||
Demografia | |||
Biztanleria | data32 = | ||
Dentsitatea | ERROREA: ezin izan da automatikoki kalkulatu, arazoa konpontzeko egin klik hemen biztanle/km² | ||
Euskara | |||
Eremua | eremu mistoa | ||
Euskaldunak[1][2] | % 14,35 (2018: %4,52) |
Bertako biztanleak antsoaindarrak dira. Herriburua Antsoain herria da.
1991ra arte udalerri independentea izan zen, eta ordutik Antsoain eta Berriozar (bakoitza bere kontzejuz osatua) eta Berriobeiti (gainerako herri guztiak biltzen dituena) udalerrien artean banatuta dago.
Izena aldatu
Antsoain zendea beste hizkuntza batzuetan ere ezagutzen da, hala nola:
- gaztelaniaz: Cendea de Ansoáin
- nafar erromantzez edo aragoieraz: Cendea de Ansoain
Toponimoa hainbat modutan agertu da historian zehar:[4]
- Sansoayn (1366)
- Cendea de Sansoain (1533)
- Cendea de Ansoain (1534)
- Cendea de Ansoain (1617)
- Ansoain'go aranea (1926)
- Ansoain (1945)
- Antsoain (1974)
- Antsoain zendea (1990)
- Antsoain zendea (2009)
Etimologia aldatu
Zendeak bere herririk populatuena eta hiriburuena den Antsoaindik hartzen du izena.
Ezaugarriak aldatu
Armarria aldatu
Antsoain zendeako armarriak honako blasoi hau du:[5]
« | Hondo urdin bat eta aurrean urrezko arkume batez osatuta dago, belar berdearen gainean. | » |
Bandera aldatu
Antsoain zendeako banderak zendeako armarria dauka hondo gorri baten gainean. Armarriak kasket bat du gainean.
Geografia aldatu
Banaketa aldatu
Hauek dira zendeako herriak:
Historia aldatu
Antsoain zendea agertzen den lehen dokumentua 1427. urtekoa da, Iruñeko merindadeko artxiboetako liburu batean. Erdi Aroko dokumentu gehienetan, Antsoain Santsoain gisa ageri da.
1515. urtean Gaztelak Nafarroa konkistatzean, Antsoainek bere estatus administratiboa gorde zuen, udalerri bihurtuz. Garai batean, honako kontzeju hauek osatzen zuten zendea, Antsoain, Aizoain, Añezkar, Artika, Ballariain, Berriobeiti, Berriogoiti, Berriozar, Elkarte, Larrageta, Lotza eta Oteitza.
1966. urtearen inguruan, auzo berriaren eraikuntza hasi zen Iruñetik gertu zegoen Antsoain udalerriaren hegoaldeko gune lau batean. Auzo berri hark Txantreako auzoarekin egiten zuen muga. Gaur egun auzo berrian kokatzen dira herriko zerbitzu eta azpiegitura gehienak, udaletxeaz gain.
Iruñeko metropolitar gunetik hurbil egotearen ondorioz, 1965. urteaz geroztik Antsoaingo biztanle kopuruak gora egin du. Landa herria izatetik, industria herria izatera igaro da.
1991n zendea desegin zen, eta horren ondorioz Antsoain, Berriozar eta Berriobeiti udalerriak.
Demografia aldatu
Politika aldatu
Garraioa aldatu
Zendea honetan Eskualdeko Hiri Garraioaren 9 linea daude:
Eskualdeko Hiri Garraioa Antsoain zendea | |||||
|
|
Horrez gain, La Muguiroarra autobus konpainiak, Antsoain, Iruñeko autobus geltokiarekin elkartzen du honako ibilbidea egiten duen autobus linearen bitartez:
- Aldatz - Lekunberri - Irurtzun - Berriobeiti - Iruñea
Kultura aldatu
Euskara aldatu
Nafarroako Foru Erkidegoko Gobernuak onartutako Euskararen Foru Legearen arabera, Antsoain zendea eremu mistokoa da.
Ondarea aldatu
Irudiak aldatu
-
Antsoaingo jauregia
Oharrak aldatu
Erreferentziak aldatu
- Jose Maria Jimeno Jurio (zuzendaria), Nafarroako toponimia eta mapagintza. XXXV, Iruñea, 1996. ISBN 84-235-1505-2.
- ↑ Euskal Herriari Begira. Udalbiltza.
- ↑ Nafarroako Gobernua. (2018). Nafarroako Datu Soziolinguistikoak. Euskarabidea, 50-55 or..
- ↑ Euskaltzaindia. 155. araua: Nafarroako udal izendegia. .
- ↑ «Antsoain zendea - Lekuak - EODA» www.euskaltzaindia.eus (Noiz kontsultatua: 2021-08-30).
- ↑ Otazu Ripa, Jesús Lorenzo. (D.L. 1977). Heraldica municipal, merindad de Pamplona (II) : Etxarri-Aranatz - Muruzabal. Diputación Foral de Navarra, Dirección de Turismo, Bibliotecas y Cultura Popular ISBN 9788423501311. PMC 9788423501311. (Noiz kontsultatua: 2021-08-31).