Antonio Salieri

Antonio Salieri
	; Irudi gehiago
court chapel master (en)	; 1788 -
court chapel master (en)
Bizitza
Jaiotza	Legnago, 1750eko abuztuaren 18a
Herrialdea	Veneziako Errepublika ; Austriar Inperioa
Heriotza	Viena, 1825eko maiatzaren 7a (74 urte)
Hobiratze lekua	Vienna Central Cemetery (en)
Heriotza modua	berezko heriotza: istripu zerebrobaskularra
Familia
Ezkontidea(k)	Therese Helferstorfer (en)
Anai-arrebak	ikusi Francesco Salieri (en) ;
Hezkuntza
Hizkuntzak	italiera
Irakaslea(k)	Francesco Salieri (en) ; Giuseppe Simoni (en) ; Florian Leopold Gassmann (en) ; Giovanni Battista Pescetti (en) ; Giuseppe Tartini
Ikaslea(k)	ikusi Franz Liszt; Anton Reicha; Ludwig van Beethoven; Therese Rosenbaum (en) ; Franz Schubert; Simon Sechter; Carl Czerny; Johann Nepomuk Hummel;
Jarduerak
Jarduerak	musikagilea, orkestra zuzendaria, pedagogoa, musikologoa eta musika-irakaslea
Enplegatzailea(k)	University of Music and Performing Arts Vienna (en)
Lan nabarmenak	ikusi Europa riconosciuta (en) ; Il Moro (en) ;
Jasotako sariak	ikusi Ohorezko Legioko zalduna ; Order of the Golden Spur ;
Kidetza	Ludlamshöhle (en)
Musika instrumentua	organoa

Antonio Salieri (Legnano, 1750eko abuztuaren 18a - Viena, 1825eko maiatzaren 7a) italiar musikagile, orkestra-zuzendaria eta irakaslea izan zen. 1774an, Vienako gorteko musikagile izendatu zuen Jose II.a enperadoreak. 1788-1824 urte-bitartean, gorteko kapera-maisua izan zen. Operak idatzi zituen batik bat, Austrian, Frantzian eta Italian aurkeztu zituenak. 1804tik aurrera operak idazteari utzi zion, eta eliza-musika lantzen hasi zen. Salierik ikasle ugari izan zuen, Beethoven, Liszt eta Schubert, besteak beste, eta Joseph Haydnen adiskide izan zen. Mozarten arerioa izan zen Vienako gortean, eta hura pozoitu izanaz ere salatu zuten, arrazoirik gabe ordea. Berrogei bat opera idatzi zituen alemanez eta italieraz. Opera aipagarrienak: Les Danaïdes (1784); La grotta di Trofanio (1785); Tratare (1787). Operez gainera, oratorioak, kantatak, mezak, sinfoniak, kontzertuak, ganbera-musika eta klaberako sonatak idatzi zituen, besteak beste.

Obrak aldatu

Operak aldatu

La vestale (1768, Viena)
Le donne letterate (commedia per musica, (1770, Viena)
L'amore innocente, (1770, Viena)
Don Chisciotte alle nozze di Gamace, (1771, Viena)
La moda, ossia I scompigli domestici (1771, Viena)
Armida, (1771, Viena)
La fiera di Venezia, (1772, Viena)
Il barone di Rocca Antica, (1772, Viena)
La secchia rapita, (1772, Viena)
La locandiera, (1774, Viena)
La calamita de' cuori, (1774, Viena)
La finta scema (commedia per musica, (1775, Viena)
Daliso e Delmita, (1776, Viena)
L'Europa riconosciuta, (1778, Milan)
La escuela de los celosos, (1779, Venezia)
La partenza inaspettata, (1779, Erroma)
Il talismano, (1779, Milan)
La dama pastorella, (1780, Erroma)
Der Rauchfangkehrer, oder Die unentbehrlichen Verräther ihrer Herrschaften aus Eigennutz, (1781, Viena)
Semiramide, (1782, Munich)
Les Danaïdes, (1784, Paris)
Il ricco d'un giorno, (1784, Viena)
La grotta di Trofonio, (1785, Viena)
Prima la musica e poi le parole, (1786, Viena)
Les Horaces (1786, Versailles)
Tarare, (1787, Paris)
Axur re d'Ormus, (1788, Viena)
Cublai gran kan de' Tartari, (1788, ez zen antzeztu)
Il pastor fido, (1789, Viena)
La cifra, (1789, Viena)
Catalina,(1792, ez zen antzeztu)
Il mondo alla rovescia, (1795, Viena)
Eraclito e Democrito (1795, Viena)
Palmira regina di Persia, (1795, Viena)
Il moro, (1795, Viena)
Falstaff ossia Le tre burle, (1799, Viena)
Cesare in Farmacusa, (1800, Viena)
L'Angiolina, ossia Il matrimonio per sussurro (1800, Viena)
Annibale in Capua, (1801, Trieste)
La bella selvaggia (1802, ez zen antzeztu)
Die Neger, (1804, Viena)

Erreferentziak aldatu

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

Kanpo estekak aldatu

(Italieraz) Salieri Antzerkiaren webgunea
(Italieraz) Antonio Salieri jaialdiaren webgunea (

Datuak: Q51088
Multimedia: Antonio Salieri / Q51088