Amr ibn al-As
Amr ibn al-As ibn Wa'il al-Sahmi ( arabieraz: عَمْرِو بْنِ الْعَاصِ بْنِ وَائِل السَّهْمِي; c. 573 – 664) Egiptoko konkista musulmana gidatu zuen eta bertako gobernadore izan zen arabiar komandantea izan zen 640–646 eta 658–664 urteetan. Quraix aberats baten semea, Amrrek Islamari atxiki zitzaion c. 629an eta musulmanen komunitate jaioberrian rol garrantzitsuak esleitu zizkion Mahoma profeta islamiarrak. Lehen kalifa Abu Bakr ( r. 632–634 ) Amr izendatu zuen Siriako konkistaren komandante. Palestina gehiena konkistatu zuen, zeinaren gobernadore izendatu baitzuten, eta 634 eta 636an Ajnadayn eta Yarmuk-eko guduetan bizantziarreen aurkako garaipen erabakigarrietara eramaten lagundu zien arabiarrei.
| Amr ibn al-As | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
661 - 664 ← Muhammad Ibn Abî Bakr - Utba ibn Abi Sufyan (en)  →
640 - 646 - Abdullah ibn Saad (en) → | |||||
| Bizitza | |||||
| Jaiotza | Meka, | ||||
| Lehen hizkuntza | arabiera | ||||
| Heriotza | Egipto, 664 | ||||
| Hobiratze lekua | Egipto | ||||
| Familia | |||||
| Aita | Al-'As ibn Wa'il | ||||
| Ama | Salma bint Harmalah | ||||
| Ezkontidea(k) | Umm Kulthum bint Uqba (en) Rita bint Munàbbih (en) | ||||
| Seme-alabak | ikusi
| ||||
| Anai-arrebak | ikusi
| ||||
| Hezkuntza | |||||
| Hizkuntzak | arabiera | ||||
| Jarduerak | |||||
| Jarduerak | buruzagi militarra, diplomazialaria, estatu-politikaria eta merkataria | ||||
| Zerbitzu militarra | |||||
| Adar militarra | Rashidun army (en) Umayyad Army (en) | ||||
| Parte hartutako gatazkak | Badreko gudua Battle of Uhud (en) Battle of the Trench (en) Yarmukeko gudua Battle of Siffin (en) Egiptoko konkista musulmana Muslim conquest of Syria (en) Muslim conquest of the Maghreb (en) | ||||
| Sinesmenak eta ideologia | |||||
| Erlijioa | islama | ||||
Amrrek bere ekimenez abiatu zuen Egiptoren konkista 639. amaieran, eta bizantziarrak garaitu zituen 641 edo 642an Alexandria errenditzearekin amaitu zen garaipen sorta batean. Musulmanen lehen konkistaren artean azkarrena izan zen. Horren ostean Amr-ek mendebalderantz aurrera egin zuen gaur egungo Libiako Tripoliraino. Ziro Bizantziar gobernadorearekin sinatutako itun batean, Amrrek Egiptoko biztanleriaren segurtasuna bermatu zuen eta musulmanak ez ziren gizonezko helduei zerga ezarri zien. Koptoek menperatutako burokrazia eta harreman adeitsuak mantendu zituen Benjamin patriarka koptoarekin. Fustat sortu zuen probintziako hiriburu gisa, gero bere izenaz deituriko meskitarekin. Amrrek nahiko independenteki gobernatu zuen, aberastasun handiak eskuratu zituen eta Medinako agintari zentralekiko Fustaten goarnizioa osatu zuten arabiar konkistatzaileen interesak defendatu zituen. Amren agintea pixkanaka diluitu ondoren, Uthman kalifa ( r. 644–656 ) kargugabetu egin zuen 646an, bere oinordeko Abd Allah ibn Sa'dek gaitasun eza salatu ostean.
Egiptoko matxinoek Uthman erail zutenean, Amr euren kausatik urrundu zen, aurretik Uthmanen aurkako oposizioa bultzatu arren. Ondorengo Lehen Fitnan, Amr Mu'awiya ibn Abi Sufyan batu zen Ali Kalifaren aurka (r. 656–661) Egiptoko gobernariaren eta haren zerga-sarrerek egindako promesengatik. Amr Mu'awiyaren ordezkari gisa aritu zen gerra amaitzeko huts egindako elkarrizketetan. Gero, Egiptoko kontrola kendu zien Aliren leialei, Muhammad ibn Abi Bakr gobernadorea hil zuen, eta bere gain hartu zuen gobernuburua. Mu'awiyak bere postuan mantendu zuen 661ean Omeiatar Kalifa-herria ezarri ondoren eta Amrrek probintzia gobernatu zuen hil arte.
Erreferentziak aldatu
Kanpo estekak aldatu
Datuak: Q314781
Multimedia: Amr Ibn al-Aas / Q314781
