Alberto Ureta
Alberto J. Ureta Ferrande (Ica, Peru, 1885eko apirilaren 7a – Lima, 1966ko maiatzaren 15a ) Peruko olerkaria eta diplomazialaria izan zen, eta bere lana agian bere herrialdeko olerkigintza modernistan interesgarriena da. Nazioarte mailan Peruko kulturaren dibulgatzaile handia izan zen.
| Alberto Ureta | |
|---|---|
 | |
| Bizitza | |
| Jaiotza | Ica, 1885eko apirilaren 7a |
| Herrialdea |  Peru |
| Heriotza | Lima, 1966ko maiatzaren 15a (81 urte) |
| Hezkuntza | |
| Heziketa | National University of San Marcos (en)  |
| Hizkuntzak | gaztelania |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | diplomazialaria, idazlea eta poeta |
Biografia aldatu
Ican jaioa, bere gurasoak Alberto L. Ureta eta Victoria Ferrande ziren. Gazte isila, gogoetatsua, hitz gutxikoa eta aire tristekoa (Luis Alberto Sánchez) zen. San Luis Gonzaga ikastetxean egin zituen oinarrizko ikasketak eta San Marcos Unibertsitateko Letren eta Jurisprudentzia Fakultateetan ikasi zuen, eta bertan lizentziatu zen (1915) eta Letretan doktoratu zen (1918); eta Jurisprudentzian lizentziatura. Abokatu lan egin zuen. Óscar R. Benavides presidentearen idazkari pribatua izan zen (1914-1915).
Eskolako eta unibertsitateko irakaskuntzan aritu zen, baita karrera diplomatikoan ere.
Irakasle gisa, Literatura Modernoko irakaslea izan zen San Markosen (1919-1930) eta aldi baterako psikologia, logika eta gaztelania berrikusteko gaiak zuzendu zituen. Lima Institutuko eta Eskola Militarreko filosofia irakaslea ere izan zen; eta Gramatika eta Literatura Untzi Eskolan eta Guadalupeko Eskolan .
Diplomazialari gisa, Espainiako Gerra Zibilean (1934-1937), Lisboan (1938) eta Buenos Airesen (1943) Madrilen kontsul nagusi izan zen. Negozio-arduradun kategoriara igo zutenean Lisboara (1953-1955) itzuli zen. Jada erretiratuta, Limara itzuli zen eta han bizi izan zituen azken urteak.
Mercurio Peruano (1925-1927) eta Nueva Revista Peruana (1929-1930) aldizkarien zuzendaria ere izan zen.
Argitalpenak aldatu
Olerkiak aldatu
- Rumor de almas (1911)
- El dolor pensativo (1917)
- Poemas (1924), aurrekoaren bilduma.
- Las tiendas del desierto (1930)
- Elegías de la cabeza loca (1937)
Literatura ikasketak aldatu
- Carlos Augusto Salaverry (1918)
- El espíritu del Renacimiento (1923)
- La desolación romántica de Alfredo de Vigny (1925)
- El enigma de Amarilis (1935)
Gaztelaniazko Gramatikari buruzko eskolako testuak ere egin zituen.
Ebaluazioa aldatu
Modernismoan bere zainketa eta fintasunaren arabera koka daitekeen lan poetikoa idatzi zuen, Perun jarraitzaile handienekoa garai hartan José Santos Chocano zen. Hala ere, Ureta oso alderdi intimo eta lasaia lantzeagatik bereizten da. Bere poemek, oro har, tonu malenkoniatsua dute eta bizitza, denbora eta antsietate eta sentimendu pertsonalak islatzen dituzte. Batzuetan gaueko irudi ilunak erabiltzen ditu horretarako eta beste batzuetan bere gogoetak besterik ez.
Erreferentziak aldatu
- Arriola Grande, Maurilio: Peruko Literatur Hiztegia . Egileen izendegia. II liburukia, pp. 351-352. Editorial Universo SA Lima, Peru. Bigarren edizioa, zuzendu eta handitu.
- Sánchez, Luis Alberto : Peruko literatura . Peruko kultur historiarako ibilbidea, IV. Liburukia, pp. 1156-1159. Laugarren eta azken edizioa. Lima, PL Villanueva editorea, 1975.
- Tauro del Pino, Alberto : Peruko Entziklopedia Ilustratua. Hirugarren edizioa. 16. liburukia, pp. 2654-2655. Lima, PEISA, 2001. ISBN 9972-40-165-0
Kanpo estekak aldatu
Datuak: Q5644829
