Adelina Zendejas Gómez
Adelina Zendejas Gómez (j. Toluca ; 1909ko abenduaren 16a - f. Mexiko Hiria ; 1993ko martxoaren 4an ) irakasle, kazetari eta aktibista mexikarra izan zen.[1] Emakumeek historian izan zuten papera erreskatatu zuen lehen ikertzaileetakoa. Kazetaritzako Sari Nazionala jaso zuen 1988an. Berak idatzitako epitafioak bere bizitza eta lana laburbiltzen ditu:
| Adelina Zendejas Gómez | |
|---|---|
| Bizitza | |
| Jaiotza | Toluca de Lerdo, 1909ko abenduaren 16a |
| Herrialdea |  Mexiko |
| Heriotza | Mexiko Hiria, 1993ko martxoaren 4a (83 urte) |
| Hezkuntza | |
| Heziketa | Mexikoko Unibertsitate Nazional Autonomoa Doktoretza |
| Hizkuntzak | gaztelania |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | kazetaria eta aktibista |
| Jasotako sariak | ikusi
|
| Kidetza | Frente Unico Pro Derechos de la Mujer (en)  |
| Izengoitia(k) | Yolia |
«Emakumeen eta haurren eskubideen aldeko borrokalari nekaezina. Emakume iraultzailea eta materialismo dialektikoagatik kondenatua»[2]
Biografia aldatu
Carmen Gómez eta Manuel Zendejasen alaba, Adelinak eskolan ikasi zuen eta batxilergoa amaitu zuen emakumezko ikasleak gutxiengoa ziren garaian. Mexikon institutuan sartu ziren lehen 100 emakumezkoetariko bat izan zen. 19 urte zituela, Mexikoko Unibertsitate Autonomo Nazionaleko (UNAM) Filosofia eta Letren Fakultatean sartu zen eta bertan Filosofian Doktore titulua lortu zuen.
Hainbat kargu publiko izan zituen, horien artean Langileentzako Tailer Eskolako zuzendaritza. Langileen Munduko Lehen Konferentziako delegatua izan zen eta 1975ean Emakumeen Nazioarteko Urtea zela eta hainbat erakunde koordinatu zituen.
Emakumeen Eskubideen aldeko Fronte Batuaren sortzaileetako bat izan zen, eta horren bidez, bere bizitza eskaini zuen emakume mexikarrek botoa emateko eskubidea izan eta horrela hiritartasuna eskura zezaten. Sobietar Batasuneko Adiskidetasun eta Kultur Elkartrukerako Institutuaren sortzailea eta presidentea izan zen 1964tik 1974ra.[3]
Kazetaritza lana aldatu
19 urte zituela, filosofia ikasten hasi zenean, kazetari ibilbidea ere hasi zuen El Universal Gráfico-n, hil zen arte egin zuen lanbidea.
Kazetaritzan, Adelina Zendejasek hezkuntzari buruzko gaiak jorratu zituen, emakumeen, nesken eta mutilen eskubideak. Mexikoko hainbat egunkaritan kolaboratu zuen, hala nola El Universal Gráfico, El Nacional, El Universal, Excélsior eta El Dían.
1956an bi aldizkari sortu zituen: Magisterio y La Maestra .1976an, El Día egunkarian "Ellas y la vida " zutabea sortu zuen eta, bertan, Yolia ezizenarekin, emakumeen egoera soziala eta genero desberdintasunak idatzi zituen . Canal 11ko "Enlace" albistegiko iruzkinlaria izan zen (1981) eta Excelsior-eko "Binomio" zutabearen editorea (1983).
Horrekin batera, "La Triple Jornada" eta "doble Jornada" bultzatu zituen. Gehigarri feminista hori 1987an hasi zen Mexikon, herrialdeko ezkerreko "La Jornada" izeneko egunkari batean.[4]
Heriotza aldatu
1993eko martxoaren 4an hil zen 84 urte zituela Mexiko Hirian.[5]
Sariak aldatu
- 1975ean, SESBeko herriekin Adiskidetasuneko eta Kultura Trukeko Sozietateen Batasunaren Beteranoen Domina jaso zuen. 1988an Kazetaritza Sari Nazionala jaso zuen, 60 urtez lanean aritu ondoren.
Argitalpenak aldatu
- La mujer en la Intervención Francesa 1962
- Frida Kahlo en la preparatoria
- Las luchas de la mujer mexicana (de 1776 a 1976)
- La guerra: delincuencia infantil y juvenil
- La crisis de la educación en México
Erreferentziak aldatu
- ↑ «Adelina Zendejas: maestra, periodista y militante – cimacnoticias.com.mx» cimacnoticias.com.mx (Noiz kontsultatua: 2021-03-29).
- ↑ «Adelina Zendejas, más viva que nunca a 10 años de su muerte – cimacnoticias.com.mx» cimacnoticias.com.mx (Noiz kontsultatua: 2021-03-29).
- ↑ «Nace Adelina Zendejas Defensora de los derechos de las mujeres | Comisión Nacional de los Derechos Humanos - México» www.cndh.org.mx (Noiz kontsultatua: 2021-03-29).
- ↑ «Alaíde Foppa y Adelina Zendejas, pioneras del periodismo de género – cimacnoticias.com.mx» cimacnoticias.com.mx (Noiz kontsultatua: 2021-03-29).
- ↑ «Muere Adelina Zendejas Periodista, escritora, feminista y defensora de los derechos de las mujeres | Comisión Nacional de los Derechos Humanos - México» www.cndh.org.mx (Noiz kontsultatua: 2021-03-29).
Kanpo estekak aldatu
- Emakume komunistak Mexikon 1930eko hamarkadan, Oikión Solano Verónica (2015), Pacarina del Sur [Linean], 7. urtea, zk. 25, 2015eko urria-abendua. ISSN: 2007-2309.
- Mexiko-SESB Institutua ez da desagertuko[Betiko hautsitako esteka], 1992/01/1992 prozesuan
Datuak: Q30099220
