AP-15

Nafarroako Autobidea
Kokapena
Hasiera	Tutera
Amaiera	Irurtzun
Deskribapena
Luzera	112, 6km

Artikulu hau Nafarroako autobidea buruzkoa da; Nafarroako eta Gipuzkoako autobiari buruzkoa beste hau da: «A-15».

Nafarroako autobidea Nafarroako autobidea bat da, Tutera eta Irurtzun lotzen dituena eta, bitartekoaren artean, Castejon, Martzilla, Tafalla, Iruña eta Zuastirekin.

Nafarroako Gobernuak eraiki zuen 1973 eta 1980 urteen artean N-121 eta N-240 errepideen trazadura zaharraren gainean.

Identifikatzailea AP-15 da.

Historia aldatu

Autobide honen historia 1973ko uztailean hasi zen, Audenasa enpresa sortu zenean. Horri esker, lanak zuzenean has daitezke, obra publiko-pribatu gisa diseinatu baita, eta zati pribatuak azpiegitura eraiki eta ustiatzen du, zorra onbideratu arte. 1974rako autobide ia osoa eraikitzen hasi ziren, 1976ko urtarrilean lehen tartea inauguratzea ahalbidetu zuena: Noain-Tafalla.

Urtebete geroago, 1977ko uztailean, Tafalla eta Castejon arteko zatia martxan jarri zen, Tutera eta Iruña arteko ibilbideak 80 kilometro eskasetan egiteko aukera emanez. Azken zati horri, 1978ko apirilean, AP-68 autobidearen lotunea egokitu zitzaion Castejon inguruan, eta, horrela, Zaragozarako eta Logroñorako etorkizuneko ibilbideekin lotu zen.

1980an, martxoan, autobidearen azken tartea inauguratu zen, Berriozar eta Irurtzun lotuz. Horrela, autobidea amaituta zegoen. Hala ere, Irurtzun eta Tutera arteko trafiko guztia Iruñetik igarotzen zen, eta, ondorioz, egungo Iruñeko mendebaldeko erronda eraiki zuten agintariek, AP-15 autobidearen bi zatiak lotuko zituena. Hala ere, honek A-15 izena izango luke, doakoa izango litzatekeelako. 1991n inauguratu zen.

Autobidea hainbat urtez aritu zen lanean. 1993ko abenduan, Audenasak saneamendu-aldia amaituta zegoela adierazi zuen, hau da, autobidea eraikitzeko gastua itzulita zegoela bidesariei esker.

Urte batzuk geroago, eta A-10 , A-12 , A-15 edo A-21 bezalako beste komunikazio-bide batzuk eraiki ondoren Nafarroan, Tafallaldeko eta Tuteraldeko biztanleak autobidearen doakotasuna eskatzen hasi ziren, Nafarroako gainerako herriekin alderatuta, zeinak doako autobiak baitzituen. Hau oso gai polemikoa bihurtu zen urte askoan. Azkenik, eztabaida gogorren ostean, iragarri zuten 2019tik aurrera autobidea doakoa izango zela joan-etorriko ibilbide bera 24 ordutan egiten bazuten. Hori gailua duten ibilgailuei bakarrik VIA-T aplikatuko litzaieke. Honek ez zuen harrera ona izan, baina gainditu egin zuen. Hala ere, murrizketa hasi baino bi egun lehenago, Nafarroako Gobernuak iragarri zuen beharrezkoa izango zela ibilbideen BEZa ordaintzea, eta, beraz, ez zela erabat doan aterako. Berriro ere kritika ugari izan ziren, baina azkenean polemika eten egin zen.^[1]^[2]^[3]^[4]

2020ko irailean, Nafarroako Gobernuak iragarri zuen Audenasari baimena ematen ziola Itza Zendean bidesaria jartzeko, zehazki Zuasti udalerrian, zerbitzugunean. Berriozarren autobidea hartu eta, Zuastiko zerbitzugunearen bidez, NA-4104 errepidera iristeko eta N-240-A errepidearekin lotzeko, modu alegatiboan autobidea utzi eta autobidea hartzen duten ibilgailu asko eta asko dira horren arrazoia. Bost kilometro geroago, auto horiek Aizkorbeko autobidera itzuliko dira. Irregulartasun hori konpontzeko, Audenasak gunea egokitu zuen bidesaria eraikitzeko.^[5]^[6]

Autobidea 2029ko ekainean itzuliko da Nafarroako Gobernuaren eskuetara. Orduan amaituko ziren bidesariak.

Tarteunea aldatu

Tarteunea	Egoera	Luzera (km)
Irurtzun A-15 A-10 - Berriozar A-15	1980^[7]	16
Noain A-15 - Tafalla	1976^[8]	35
Tafalla - Castejon	1977^[9]	45
Castejon - AP-68 ko lotura	1978^[10]	6

Ibilbidea aldatu

Irteera	Irteera izena (Irurtzungo norabidea)	Irteera izena (Tuterako norabidea)	Lotzen duen errepidea
	Nafarroako Autobidearen hasiera	Nafarroako Autobidearen amaiera	AP-68 E-804
1		Tutera Zaragoza Alfaro Logroño	AP-68 E-804
	Tuterako Ordainlekua	Tuterako Ordainlekua
5		Atsedengunea
6		Tutera Madrid	A-68 N-113
13	Castejon Valtierra Sendaviva Natura Parkea	Castejon Valtierra Sendaviva Natura Parkea
14	Valtierrako Zerbitzugunea	Valtierrako Zerbitzugunea
29	Marcilla Peralta	Marcilla Peralta	NA-128
	Marcillako Ordainlekua	Marcillako Ordainlekua
49	Olite		N-121
50	Tafalla	Tafalla Olite Tutera Zaragoza Madrid	N-121
56	Iruña		N-121
56 B		Puiu	N-121
56 A		Tafalla Iparraldea	N-121
71		Gares canteras	NA-601
	Imarkoaingo Ordainlekua	Imarkoaingo Ordainlekua
78	Imarkoaingo Zerbitzugunea Garraio Hiria	Imarkoaingo Zerbitzugunea Garraio Hiria
80 A	Jaca Huesca		A-21
80 B	Noain Beriain		N-121
81		Tudela Zaragoza Madrid	N-121
82		Noain Zangoza Huesca	A-21
	Iruñako Mendabaldeko Ingurabidea	Iruñako Mendabaldeko Ingurabidea	A-15
102	Zuastiko Zerbitzugunea	Zuastiko Zerbitzugunea
	Zuastiko Ordainlekua	Zuastiko Ordainlekua
109	Aizkorbe	Iruña	N-240-A
	Nafarroako Autobidearen amaiera	Nafarroako Autobidearen hasiera	A-15 A-10