2017ko Erresuma Batuko hauteskundeak

2017ko Erresuma Batuko hauteskundeak
Komunen Ganberarako 650 eserlekuak; 326 eserleku gehiengo absoluturako
Hautesleak	46.835.433
Parte-hartzea	%68,8 ▲2,4
	Hautes-barrutien emaitzen mapa.
	Komunen Ganberaren osaera hauteskundeen ondoren.
Lehen Ministroa hauteskundeen aurretik; Theresa May; Kontserbadorea	Hautaturiko Lehen Ministroa ; Theresa May; Kontserbadorea

2017ko Erresuma Batuko hauteskundeak 2017ko ekainaren 8an izan ziren, ostegunean. Hauteskunde horietan Erresuma Batuko Komunen Ganberaren 57. legealdiko 650 parlamentariak (MP deituak) hautatu ziren, "first-past-the-post" bozkatze-sistema erabiliz, Erresuma Batua osatzen duten lau herrialdeetan. Hauteskundeak Alderdi Kontserbadorea Gobernuko alderdiak irabazi zituen berriz ere, baina zeukan gehiengo osoa galdu zuen, eta ondorioz gutxiengo Gobernua osatu zuen Ipar Irlandako Alderdi Demokratiko Unionistarekin akordio bat sinatu ondoren.

Alderdi Kontserbadoreak koalizio gobernu bateko kide nagusi gisa gobernatu zuen 2010eko hauteskundeetatik, eta gehiengo osoan bere kabuz 2015etik. Hauteskundeak baino lehen 17 eserlekuko gehiengoa zeukan Komunen Ganberan, eta haren aurkari nagusia Jeremy Corbinek zuzendutako Alderdi Laborista zen. Legearen arabera, hauteskundeak ez ziren zertan 2020ko maiatzara arte ospatu, baina Theresa May Lehen Ministroak hauteskundeak aurreratzea erabaki zuen, eta aurrerapena gauzatzeko Komunen Ganberako bi herenen langa gainditu zuen 2017ko apirilaren 19an. Mayren helburua parlamentuko gehiengoa handitzea zen, Brexit negoziaketetara indartsuago joatearren.^[2]

Hauteskunde kanpaina hasi baino lehen, inkestek alde zabala ematen zieten Kontserbadoreei Laboristen gainetik, baina kanpainak aurrera egin ahala aldea murriztu egin zen. Kanpaina hasieran Kontserbadoreek Laboristek baino %21 gehiago bazuten ere, Alderdi Laboristak oso azkar egin zuen gora hauteskundeen aurreko asteetan, eta azkenean toriek 13 eserleku galdu zituzten, 1983tik lortutako sostengurik handiena eskuratu zuten arren. Kontserbadoreek eserlekuak galdu eta Laboristek irabazi zituzten lehenengo hauteskundeak izan ziren 1997ko Tony Blairren garaipenetik, eta 1974ko otsaileko hauteskundeetatik bi alderdi nagusiek elkarrengandik hurbilen egon ziren bozak ere izan ziren. Eskoziako Alderdi Nazionalak (SNP) eta Liberal Demokratek botoak galdu zituzten, eta komunikabideen arabera emaitzak bipartidismorako itzulera erakusten zuten.^[3] SNPk 2015ean irabazi zituen 56 eserlekuetatik 21 galdu zituen, baina Komunen Ganberako hirugarren alderdi handiena izaten jarraitu zuen. Liberal Demokratek berriz, botoak galdu zituzten arren 4 eserleku egin zuten gora; eta Erresuma Batuaren Independentziaren Alderdiak (UKIP) beherakada handia jasan zuen, %12,6tik %1,8ra, eta zeukan eserleku bakarra galdu zuen.

Galesen, Plaid Cymru alderdi nazionalistak eserleku berri bat eskuratu zuen, guztira 4 lortuz. Ingalaterra eta Galesko Alderdi Berdeak bere eserleku bakarra mantendu zuen, baina sostengua galdu zuen 2015eko bozekiko. Ipar Irlandan, Alderdi Demokratiko Unionistak herrialdeko 18 eserlekuetatik 10 irabazi zituen, Sinn Féinek 7, eta Sylvia Eileen independente unionistak bat. Alderdi Sozialdemokrata eta Laboristak eta Ulstergo Alderdi Unionistak ordezkaritza guztia galdu zuten Komunen Ganberan.

Hasiera batean Brexita hauteskunde kanpainako gai garrantzitsuena izango zela zirudien arren, ez zuen arreta handirik jaso, eta ekonomia edota gizarte auziak izan ziren eztabaidagai nagusiak. Kanpaina betean bi atentatu terrorista izan ziren: Manchesterrekoa eta Londresko zubikoa. Ondorioz, segurtasun nazionala asko eztabaidatu zen kanpainako azken asteetan.

Bozkatze sistema aldatu

Erresuma Batua 650 hautes-barrutitan dago banatuta, 70.000 biztanle ingurukoa bakoitza, eta barruti bakoitzak parlamentari bakarra hautatzen du Komunen Ganberarako, "first-past-the-post" (FPTP) edo "winner takes all" (ingeleraz "irabazleak dena hartzen du") deitutako bozkatze sistema erabiliz. Munduan zehar FPTP sistema oso gutxi erabiltzen den arren, mundu anglosaxoian eta Commonwealtheko herrialdeetan zehar oso hedatutako sistema da (Erresuma Batua, AEB, Kanada, India, ...).

FPTP sisteman, barruti bakoitzean hautesleek aurkezten diren hautagai guztien artean bakarrari eman diezaioke botoa. Hauteskundeen ondoren barruti bakoitzean hautagai bakoitzak jasotako boz guztiak zenbatzen dira, eta boto gehien lortu duena izendatzen da parlamentari, botoen gehiengoa lortu ez arren.

Sistema hori dela eta, hautagai batek barruti baten ordezkaritza lor dezake botoen erdia baino gutxiagorekin, hau da, hautesleen gehiengoak nahi ez duen hautagai batek irabaz ditzake hauteskundeak. Botoen gutxiengoarekin irabaztearen adibide on bat Hego Belfast barrutiko 2015eko hauteskunde emaitzak dira: SDLPren hautagaia botoen %24,5ekin izan zen hautatua, hautesleen gainerako %75,5 ordezkapen gabe utziz.^[4]

Egutegia aldatu

**2017ko Erresuma Batuko hauteskundeen egutegia**^[5]
Data	Ekintza
Apirilak 18	Theresa May Lehen Ministroak hauteskundeak aurreratzeko nahiaren berri eman zuen.
Apirilak 19	Parlamentuak hauteskundeak aurreratzeko legea onartu zuen.
Apirilak 25	Hauteskundeak aurreratzeko legeak Erreginaren berrespena jaso zuen, legea indarrean jarriz.
Maiatzak 3	Parlamentua desegin zen, hauteskunde kanpainari hasiera emanez.
Maiatzak 4	Udal hauteskundeak izan ziren (data hauteskunde aurrerapena baino lehen zegoen zehaztuta).
Maiatzak 11	Hautagaiak aurkezteko epearen amaiera.
Maiatzak 11	Barruti bakoitzeko hautagai guztien zerrendak argitaratu ziren.
Maiatzak 22	Bozkatzeko erregistratzeko epearen amaiera.
Maiatzak 23	Posta bidezko botoa eskatzeko epearen amaiera.
Ekainak 8	Bozketa eguna.
Ekainak 13	Parlamentuaren lehen bilkura, Ganberako Presidentearen hautagaitza eta parlamentarien sin egitea.
Ekainak 21	Erreginaren hitzaldia eta legealdiaren hasiera.

Hautagaitzak aldatu

Erresuma Batua osatzen duten 650 barrutietan zehar 3.304 hautagai aurkeztu ziren, 73 alderdi politiko ordezkatzen guztira. Horien artean 187 hautagai independente aurkeztu ziren (alderdi politikorik ordezkatzen ez dutenak). Erresuma Batua osatzen duten Britainia Handian eta Ipar Irlandan hautagaitza ezberdinak aurkeztu ziren. Hemen Komunen Ganberan edota Europako Parlamentuan eserlekuak dauzkaten edo izan dituzten alderdiak ageri dira.

Britainia Handia aldatu

Alderdia		Buruzagia	Buruzagiaren barrutia	Azken hauteskundeak		Parlamentua desegitean eserlekuak	Lehiatutako barrutiak
Alderdia		Buruzagia	Buruzagiaren barrutia	Bozen %	Eserlekuak	Parlamentua desegitean eserlekuak	Lehiatutako barrutiak
	Alderdi Kontserbadorea	Theresa May	Maidenhead	36.8%	330	330	638
	Alderdi Laborista	Jeremy Corbin	Islington North	30.4%	232	229	631
	Eskoziako Alderdi Nazionala	Nicola Sturgeon	Inon^{[oh 1]}	4.7%	56	54	59 (Eskozian)
	Liberal Demokratak	Tim Farron	Westmorland and Lonsdale	7.9%	8	9	629
	Plaid Cymru	Leanne Wood	Inon^{[oh 2]}	0.6%	3	3	40 (Galesen)
	Ingalaterra eta Galesko Alderdi Berdea	Caroline Lucas eta Jonathan Bartley	Brighton Pavilion (Caroline Lucas)^{[oh 3]}	3.8%	1	1	457 (Ingalaterran eta Galesen)
	Erresuma Batuaren Independentziaren Alderdia	Paul Nuttall	Inon^{[oh 4]}	12.6%	1	0	378

Ipar Irlanda aldatu

Alderdia		Buruzagia	Buruzagiaren barrutia	Azken hauteskundeak		Parlamentua desegitean eserlekuak	Lehiatutako barrutiak (18tik)
Alderdia		Buruzagia	Buruzagiaren barrutia	Bozen % (I.Irlandan)	Eserlekuak	Parlamentua desegitean eserlekuak	Lehiatutako barrutiak (18tik)
	Alderdi Demokratiko Unionista	Arlene Foster	Inon^{[oh 5]}	%25.7	8	8	17
	Sinn Féin	Gerry Adams	Inon^{[oh 6]}	%24.5	4	4	18
	Alderdi Sozialdemokrata eta Laborista	Alasdair McDonnell	Belfast South	%13.9	3	3	18
	Ulstergo Alderdi Unionista	Mike Nesbitt	Inon^{[oh 7]}	%16.0	2	2	14
	Alliance Party (Aliantza Alderdia)	Naomi Long	Inon^{[oh 8]}	%8.6	0	0	18

Hauteskunde kanpaina aldatu

Sloganak aldatu

	Slogana (originala)	Itzulpena
Alderdi Kontserbadorea	Forward, Together Strong and Stable	Aurrera, Elkarrekin Indartsua eta Egonkorra
Alderdi Laborista	For the Many, not the Few	Gehingoarentzat, ez Gutxi batzuentzat
Eskoziako Alderdi Nazionala	Stronger for Scotland	Eskoziarentzat Indartsuagoak
Liberal Demokratak	Change Britain's Future	Britainiaren Etorkisuna Aldatu
Plaid Cymru	Defending Wales / Amddiffyn Cymru	Gales defendatzen
Ingalaterra eta Galesko Alderdi Berdea	A Green Party for a Confident and Caring Britain The Green Guarantee	Britainia Harro eta Arduratsu baterako Alderdi Berdea Berme Berdea
Erresuma Batuaren Independentziaren Alderdia	Britain Together	Britainia Elkarrekin
Alderdi Demokratiko Unionista	Standing Strong For Northern Ireland	Indartsu Eusten Ipar Irlandarentzat
Sinn Féin	Standing up for Equality, Rights, Irish Unity	Berdintasunaren, Eskubideen, Batasun Irlandarraren alde Altxatu
Alderdi Sozialdemokrata eta Laborista	Taking Our Seats, Taking a Stand	Gure Eserlekuak Hartzen, Zutik Mantentzen
Ulstergo Alderdi Unionista	For A Stronger, Better Union	Batasun Indartsuago, Hobe Batengatik
Aliantza Alderdia	Change Direction	Norabidea Aldatu

Inkestak aldatu

Beheko grafikoak 2015eko hauteskundeetatik aurrera egindako inkesten emaitzak irudikatzen ditu, Britainia Handiko hautesleei eginak batez ere. Marraztutako marrak azken 10 inkesten batez-bestekoa irudikatzen du, eta marra bakoitzaren azken puntuak hauteskundeen emaitza adierazten du.

Britainia Handiko inkestak. Batez-bestekoa azken 10 inkestekin dago kalkulatuta. "Election called" marra beltzak hauteskundeen aurrerapena jakinarazi zen unea markatzen du.

Kontserbadoreak Laboristak UKIP Liberal Demokratak SNP Berdeak

Emaitzak aldatu

Laburpena aldatu

Alderdia		Buruzagia	Eserlekuak			Bozak^[1]
Alderdia		Buruzagia	Guztira	%		Guztira	%
	Alderdi Kontserbadorea	Theresa May	317	%48,8	317 / 650	13.636.684	%42,4
	Alderdi Laborista	Jeremy Corbin	262	%40,3	262 / 650	12.877.918	%40,0
	Eskoziako Alderdi Nazionala	Nicola Sturgeon	35	%5,4	35 / 650	977.568	%3,0
	Liberal Demokratak	Tim Farron	12	%1,8	12 / 650	2.371.861	%7,4
	Alderdi Demokratiko Unionista	Arlene Foster	10	%1,5	10 / 650	292.316	%0,9
	Sinn Féin	Gerry Adams	7	%1,1	7 / 650	238.915	%0,7
	Plaid Cymru	Leanne Wood	4	%0,6	4 / 650	164.466	%0,5
	Ingalaterra eta Galesko Alderdi Berdea	Jonathan Bartley Caroline Lucas	1	%0,2	1 / 650	525.665	%1,6
	Hizlaria (Speaker)	John Bercow	1	%0,2	1 / 650	34.299	%0,1
	Independentea	Sylvia Hermon	1	%0,2	1 / 650	16.148	%0,05

Emaitza osoak aldatu

2017ko ekainaren 8ko Erresuma Batuko hauteskunde orokorrak^[1]

Alderdia		Buruzagia	Hautagai kop.	Eserlekuak					Bozak
Alderdia		Buruzagia	Hautagai kop.	Guztira	Irabaziak	Galduak	Aldaketa	%	Guztira	%	Aldaketa
	Alderdi Kontserbadorea	Theresa May	638	317	20	33	▼13	%48,8	13.636.684	%42,3	▲5,5
	Alderdi Laborista	Jeremy Corbin	631	262	36	6	▲30	%40,3	12.877.918	%40,0	▲9,6
	Liberal Demokratak	Tim Farron	629	12	8	4	▲4	%1.8	2.371.861	%7,4	▼0,5
	Eskoziako Alderdi Nazionala	Nicola Sturgeon	59	35	0	21	▼21	%5,4	977.568	%3,0	▼1,7
	Erresuma Batuaren Independentziaren Alderdia	Paul Nuttall	378	0	0	1	▼1	%0	594.068	%1,8	▼10,8
	Ingalaterra eta Galesko Alderdi Berdea	Caroline Lucas Jonathan Bartley	457	1	0	0	0	%0,2	525.665	%1,6	▼2,0
	Alderdi Demokratiko Unionista	Arlene Foster	17	10	2	0	▲2	%1,5	292.316	%0,9	▲0,3
	Sinn Féin	Gerry Adams	18	7	3	0	▲3	%1,1	238.915	%0,7	▲0,1
	Plaid Cymru	Leanne Wood	40	4	1	0	▲1	%0,6	164.466	%0,5	▼0,1
	Independenteak		187	1	0	0	0	%0,2	151.471	%0,5	▲0,2
	Alderdi Sozialdemokrata eta Laborista	Colum Eastwood	18	0	0	3	▼3	%0	95.419	%0,3	±0
	Ulstergo Alderdi Unionista	Robin Swann	14	0	0	2	▼2	%0	83.280	%0,3	▼0,1
	Aliantza Alderdia	Naomi Long	18						64.553	%0,2	±0
	Speaker	John Bercow	1	1				%0,2	34.299	%0,1	±0
	Yorkshire Alderdia	Stewart Arnold	21						20.958	%0,1	▲0,1
	Osasun Ekintza Nazionala	Dr Alex Ashman	5						16.119	%0,1	▼0,1
	Herri Kristauen Aliantza	Sidney Cordle	31						5,869	%0,0	±0
	Pertsonak Irabazien Aurretik	Eamonn McCann	2						5.509	%0,0	±0
	Ashfield-eko Independenteak		1						4.612	%0,0	±0
	Britainiar Alderdi Nazionala	Adam Walker	10						4.580	%0,0	±0
	Monster Raving Loony	Alan Hope	12						3.890	%0,0	±0
	Alderdi Liberala	Steve Radford	4						3.672	%0,0	±0
	Emakumeen Berdintasuna	Sophie Walker	7						3.580	%0,0	±0
	Ahots Unionista Tradizionala	Jim Allister	1						3.282	%0,1	▼0,1
	Ipar Ekialdeko Alderdia	Mary Cartwright	1						2.355	%0,0	±0
	Alderdi Pirata	David A Elston	10						2.321	%0,0	±0
	Demokrata Ingelesak	Robin Tilbrook	7						1.913	%0,0	±0
	Alderdi Kristaua	Jeff Green	2						1.720	%0,0	±0
	Withybush Salbatu Bizitzak Salbatu Independenteak		1						1.209	%0,0	±0
	Alderdi Laborista Sozialista	Arthur Scargill	3						1.154	%0,0	±0
	Animali Ongizatea	Vanessa Hudson	4						955	%0,0	±0
	Justizia eta Anti-Ustelkeria		2						842	%0,0	±0
	Southamptoneko Independenteak		1						816	%0,0	±0
	Langileen Alderdi Iraultzailea	Sheila Torrance	5						771	%0,0	±0
	Irlandako Langileen Alderdia		2						708	%0,0	±0
	Zerbait Berria		2						552	%0,0	±0
	Demos Zuzena Ekimena		1						551	%0,0	±0
	Alderdi Libertarioa	Adam Brown	4						524	%0,0	±0
	Alderdi Sozialdemokrata	Peter Johnson	6						469	%0,0	±0
	Bakea	John Morris	2						468	%0,0	±0
	Lagunen Alderdia		3						435	%0,0	±0
	Bradfordentzat Hobeto		1						420	%0,0	±0
Gainerako alderdi guztiak			38						5.447	%0,0	±0
Guztira			3.304	650				100	32.204.184	100
Errolda eta parte-hartzea									46.835.433	%68,8	▲2,4

Botoak
Alderdiak			Ehunekoak
Kontserbadoreak			42.4%
Laboristak			40.0%
LibDem			7.4%
SNP			3.0%
Brexit Alderdia			1.8%
Berdeak			1.6%
DUP			0.9%
Sinn Féin			0.7%
Plaid Cymru			0.5%
Besteak			1.8%

Komunen Ganberako eserlekuak
Alderdiak			Eserlekuen ehunekoak
Kontserbadoreak			48.8%
Laboristak			40.3%
SNP			5.4%
LibDem			1.8%
DUP			1.5%
Sinn Féin			1.1%
Plaid Cymru			0.6%
Berdeak			0.2%
Independenteak			0.2%

Hauteskundeetako irabazlearen botoen ehunekoa barrutika: Kontserbadorea 70–80% Kontserbadorea 60–70% Kontserbadorea 50–60% Kontserbadorea 40–50% Kontserbadorea <40% Laborista <40% Laborista 40–50% Laborista 50–60% Laborista 60–70% Laborista 70–80% Laborista 80–85% Laborista >85%

Oharrak aldatu

↑ Nicola Sturgeon Eskoziako Parlamentuko kidea da. Ian Blackford da SNPren buruzagia Westminsterren.
↑ Leanne Wood Galesko Biltzar Nazionaleko kidea da.
↑ Bartley Lambethen Kontseiluko kidea da.
↑ Nuttall Europako Parlamentuko kidea da.
↑ Foster Ipar Irlandako Biltzarreko kidea da. Alderdiaren buruzagia Westminsterren Jeffrey Donaldson da.
↑ Adams Dáil Éireann Irlandako Errepublikako parlamentuko kidea da. Sinn Féinen politika abstentzionista dela eta, alderdiak eskuratutako parlamentariak ez dira inoiz Komunen Ganberara joaten.
↑ Nesbitt Ipar Irlandako Biltzarreko kidea da.
↑ Long Ipar Irlandako Biltzarreko kidea da. Alderdiaren parlamentari bakarra Stephen Farry da.

Erreferentziak aldatu

↑ ^a ^b ^c (Ingelesez) «2017ko hauteskundeen emaitzak» BBC (Noiz kontsultatua: 2020/11/14).
↑ (Ingelesez) «After shocking Brexit vote result, Europe ponders fate of Brexit negotiations» The Washington Post 2017/06/09.
↑ (Ingelesez) «After three decades of splintering, two-party politics is back - sort of» The Independent 2017/06/09.
↑ (Ingelesez) «Hego Belfasteko barrutia - 2015eko hauteskundeak» BBC (Noiz kontsultatua: 2020ko martxoaren 9).
↑ (Ingelesez) «Timetable for the UK Parliamentary general election: 8 June 2017» (doc) The Electoral Commission (Noiz kontsultatua: 2017/04/23).

Kanpo estekak aldatu

Datuak: Q25052149
Multimedia: 2017 United Kingdom general election / Q25052149

[6] Nicola Sturgeon Eskoziako Parlamentuko kidea da. Ian Blackford da SNPren buruzagia Westminsterren.

[7] Leanne Wood Galesko Biltzar Nazionaleko kidea da.

[8] Bartley Lambethen Kontseiluko kidea da.

[9] Nuttall Europako Parlamentuko kidea da.

[10] Foster Ipar Irlandako Biltzarreko kidea da. Alderdiaren buruzagia Westminsterren Jeffrey Donaldson da.

[11] Adams Dáil Éireann Irlandako Errepublikako parlamentuko kidea da. Sinn Féinen politika abstentzionista dela eta, alderdiak eskuratutako parlamentariak ez dira inoiz Komunen Ganberara joaten.

[12] Nesbitt Ipar Irlandako Biltzarreko kidea da.

[13] Long Ipar Irlandako Biltzarreko kidea da. Alderdiaren parlamentari bakarra Stephen Farry da.

[Results-1] (Ingelesez) «2017ko hauteskundeen emaitzak» BBC (Noiz kontsultatua: 2020/11/14).

[2] (Ingelesez) «After shocking Brexit vote result, Europe ponders fate of Brexit negotiations» The Washington Post 2017/06/09.

[3] (Ingelesez) «After three decades of splintering, two-party politics is back - sort of» The Independent 2017/06/09.

[4] (Ingelesez) «Hego Belfasteko barrutia - 2015eko hauteskundeak» BBC (Noiz kontsultatua: 2020ko martxoaren 9).

[5] (Ingelesez) «Timetable for the UK Parliamentary general election: 8 June 2017» (doc) The Electoral Commission (Noiz kontsultatua: 2017/04/23).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[oh 1]

[oh 2]

[oh 3]

[oh 4]

[oh 5]

[oh 6]

[oh 7]

[oh 8]